maandag, januari 22, 2007
Nieuwe boeren
Nieuwe boeren redden het platteland
Innovatie
Het Sociaal Cultureel Planbureau signaleert een nieuw type boer: de maatschappelijk ondernemer, die de economie in zijn regio versterkt Deze vernieuwing voltrekt zich geruisloos.
Het is opvallend dat de nieuwe boeren in het SCP-rapport ’Investeren in vermogen’ zo prominent worden genoemd. Deze voorlopers in de agrarische sector dienen volgens het planbureau als inspirerend voorbeeld van een reeks positieve en kansrijke ontwikkelingen in de Nederlandse samenleving. Voor de toekomst van het platteland spelen ze daarom een onmisbare sleutelrol. Het gaat met name om zorgboeren, recreatieboeren, educatieboeren en natuurboeren die maatschappelijke waarden produceren.
Binnen deze groep bevinden zich de zogeheten interactieve boeren die nog een stap verder gaan, door betrokken burgers aan hun bedrijf te laten deelnemen. Nieuwe initiatieven als buurderij’, relatie boer-consument, stad/landarrangementen en adoptie van dieren en bomen maken de interactie tussen boer en burger zeer intensief. Dat alles komt de regionale economie ten goede.
De nieuwe boeren grijpen deels terug op het verleden. Van ouds hadden boeren een bijzondere plek in dorpen en kleine steden. Boerderijen waren vaak de plaatsen waar je melk, vlees en aardappelen kon halen, waar kinderen gingen spelen, waar volwassenen op vakantie gingen en waar mensen die sociaal niet konden meekomen hun werk hadden. Boer en burger hadden veel contact met elkaar over het platteland en de dieren. Beiden waren dan ook afhankelijk van het wel en wee van hun streek.
Maar met de modernisering van de agrarische sector ontstond een scherpe scheiding. Waar de boer zich toelegde op productie voor de (vaak buitenlandse) markt, week de burger voor de dagelijkse boodschappen uit naar de supermarkt in de stad. En met de daling van het aantal boeren kwamen er steeds minder mensen naar de boerderij.
Met deze scheiding is veel verloren gegaan. Velen zijn vervreemd geraakt van voedsel, de natuur, de zorg voor dieren, de vertrouwdheid met de eigen leefomgeving. Tegelijkertijd groeit bij grote groepen burgers een verlangen naar herworteling. De ongekende populariteit van het datingprogramma ’Boer zoekt vrouw’ spreekt wat dat betreft boekdelen. Dat is veel boeren niet ontgaan. Zij zien in dat het platteland een unieke voorsprong heeft waar het gaat om de gezondheid, de leefkwaliteit en zelfs de identiteit van burgers.
Op het platteland is het gewoon beter toeven dan in de stad. Zo zijn de afgelopen jaren duizenden zorgboeren, natuurboeren, recreatieboeren en educatieboeren ontstaan. Deze ’eerste generatie’ wil nu de ervaringen doorgeven aan een nog veel grotere groep boeren die staat te popelen om deze vernieuwingsslag eveneens te maken. Onderzoek leert dat vijftien- tot twintigduizend boeren als maatschappelijk ondernemer aan de slag zouden willen. Dat is een ongekende kans voor het Nederlandse platteland, en dus voor de gehele samenleving. Vooral de zorglandbouw zou wel eens de snelst groeiende tak kunnen worden. Maar dat succes gaat niet vanzelf. Kansen moeten wel worden benut. Dat vraagt om nog meer betrokken burgers en organisaties, en wellicht nog belangrijker, bestuurders met moed en visie.
Het ’Manifest Veelzijdig Platteland!’ wil daarom de handen ineen slaan door alle initiatieven van de pioniers van de ’eerste generatie’ te bundelen. Per 1 januari hebben provincies de regie van het plattelandsbeleid in handen gekregen. Dat betekent een actievere inzet. Het is daarom bemoedigend te zien dat verschillende provincies de mening van de inwoners peilen. Uit een onlangs gehouden onderzoek in Utrecht, Limburg, Brabant, Gelderland en Overijssel blijkt dat het platteland uitermate positief wordt beoordeeld. Bovendien vertrouwen inwoners erop dat de zorg voor het platteland bij boeren in goede handen is. Ze vinden dat de boeren daarom meer ruimte moeten krijgen. Hier ligt een belangrijk aanknopingspunt voor provinciale bestuurders. Het is tijd om te investeren in de maatschappelijke meerwaarde van het platteland. De nieuwe boeren laten zien dat er volop mogelijkheden zijn.
Ir. Jan Huijgen is mede-iniatiefnemer van het Manifest Veelzijdig Platteland’ Dr. Tjirk van der Ziel is ruraal socioloog
Bron: NHD
Innovatie
Het Sociaal Cultureel Planbureau signaleert een nieuw type boer: de maatschappelijk ondernemer, die de economie in zijn regio versterkt Deze vernieuwing voltrekt zich geruisloos.
Het is opvallend dat de nieuwe boeren in het SCP-rapport ’Investeren in vermogen’ zo prominent worden genoemd. Deze voorlopers in de agrarische sector dienen volgens het planbureau als inspirerend voorbeeld van een reeks positieve en kansrijke ontwikkelingen in de Nederlandse samenleving. Voor de toekomst van het platteland spelen ze daarom een onmisbare sleutelrol. Het gaat met name om zorgboeren, recreatieboeren, educatieboeren en natuurboeren die maatschappelijke waarden produceren.
Binnen deze groep bevinden zich de zogeheten interactieve boeren die nog een stap verder gaan, door betrokken burgers aan hun bedrijf te laten deelnemen. Nieuwe initiatieven als buurderij’, relatie boer-consument, stad/landarrangementen en adoptie van dieren en bomen maken de interactie tussen boer en burger zeer intensief. Dat alles komt de regionale economie ten goede.
De nieuwe boeren grijpen deels terug op het verleden. Van ouds hadden boeren een bijzondere plek in dorpen en kleine steden. Boerderijen waren vaak de plaatsen waar je melk, vlees en aardappelen kon halen, waar kinderen gingen spelen, waar volwassenen op vakantie gingen en waar mensen die sociaal niet konden meekomen hun werk hadden. Boer en burger hadden veel contact met elkaar over het platteland en de dieren. Beiden waren dan ook afhankelijk van het wel en wee van hun streek.
Maar met de modernisering van de agrarische sector ontstond een scherpe scheiding. Waar de boer zich toelegde op productie voor de (vaak buitenlandse) markt, week de burger voor de dagelijkse boodschappen uit naar de supermarkt in de stad. En met de daling van het aantal boeren kwamen er steeds minder mensen naar de boerderij.
Met deze scheiding is veel verloren gegaan. Velen zijn vervreemd geraakt van voedsel, de natuur, de zorg voor dieren, de vertrouwdheid met de eigen leefomgeving. Tegelijkertijd groeit bij grote groepen burgers een verlangen naar herworteling. De ongekende populariteit van het datingprogramma ’Boer zoekt vrouw’ spreekt wat dat betreft boekdelen. Dat is veel boeren niet ontgaan. Zij zien in dat het platteland een unieke voorsprong heeft waar het gaat om de gezondheid, de leefkwaliteit en zelfs de identiteit van burgers.
Op het platteland is het gewoon beter toeven dan in de stad. Zo zijn de afgelopen jaren duizenden zorgboeren, natuurboeren, recreatieboeren en educatieboeren ontstaan. Deze ’eerste generatie’ wil nu de ervaringen doorgeven aan een nog veel grotere groep boeren die staat te popelen om deze vernieuwingsslag eveneens te maken. Onderzoek leert dat vijftien- tot twintigduizend boeren als maatschappelijk ondernemer aan de slag zouden willen. Dat is een ongekende kans voor het Nederlandse platteland, en dus voor de gehele samenleving. Vooral de zorglandbouw zou wel eens de snelst groeiende tak kunnen worden. Maar dat succes gaat niet vanzelf. Kansen moeten wel worden benut. Dat vraagt om nog meer betrokken burgers en organisaties, en wellicht nog belangrijker, bestuurders met moed en visie.
Het ’Manifest Veelzijdig Platteland!’ wil daarom de handen ineen slaan door alle initiatieven van de pioniers van de ’eerste generatie’ te bundelen. Per 1 januari hebben provincies de regie van het plattelandsbeleid in handen gekregen. Dat betekent een actievere inzet. Het is daarom bemoedigend te zien dat verschillende provincies de mening van de inwoners peilen. Uit een onlangs gehouden onderzoek in Utrecht, Limburg, Brabant, Gelderland en Overijssel blijkt dat het platteland uitermate positief wordt beoordeeld. Bovendien vertrouwen inwoners erop dat de zorg voor het platteland bij boeren in goede handen is. Ze vinden dat de boeren daarom meer ruimte moeten krijgen. Hier ligt een belangrijk aanknopingspunt voor provinciale bestuurders. Het is tijd om te investeren in de maatschappelijke meerwaarde van het platteland. De nieuwe boeren laten zien dat er volop mogelijkheden zijn.
Ir. Jan Huijgen is mede-iniatiefnemer van het Manifest Veelzijdig Platteland’ Dr. Tjirk van der Ziel is ruraal socioloog
Bron: NHD
